DSR5 / Raoul Teulings

De tijd van het tussen

In memoriam:
RAOUL TEULINGS 4 april 1959 - 1 april 2010
De wereld, waarin hij als gepasssioneerd kunstenaar en denker aanwezig was, is een groots man armer.




VRIJDAG 12 MAART 2010
EXTRAPOOL, NIJMEGEN

In de lezing met de titel De tijd van het tussen onderzoekt kunstenaar en theoreticus Raoul Teulings (1959) niet alleen het ontstaan van de interface zoals die eigenlijk al vanaf de 18e eeuw(!) bestaat maar ook hoe deze een fundamenteel ander wereldbeeld en mensbeeld veronderstelt dan de conventionele variant. Doordat de interface bij de gratie van de interactie functioneert worden mens- en wereldbeeld niet als statisch en onveranderlijk aangesproken maar veeleer op hun dynamiek, veranderlijkheid en ‘wording’. Dat verklaart de titel: de kwaliteit van de interface berust op een gebruikte en ‘doorleefde’ tijd en vindt onomstotelijk in een ‘tussen’ plaats. In dit ‘tussen’ zijn mens, wereld en medium niet tegen over elkaar geplaatst maar in een veel in elkaar vervloeiende verhouding gezet.

Het moge niet verbazen dat menig avant-garde kunstenaar maar ook avant-garde denker zich aangesproken voelt tot de notie van de interface.

Aan de hand van deze receptie van de interface en met als brandpunt het denken van de Franse filosoof Henri Bergson (1859-1941) laat Raoul Teulings het intellectuele en artistieke landschap zien waarvan uit de genoemde breuk met ons voorgaande wereldbeeld te distilleren valt. Zo laat zij vooral een verschuiving zien van een sterk verruimtelijkt denken naar een meer ‘duurdenken’ die van revolutionaire kracht is ten aanzien van onze bestaande opvattingen.

Enkele significante voorbeelden daarvan zullen getoond worden van kunstenaars als James Joyce, Dziga Vertov en Marcel Duchamp tot aan hedendaagse cinema en filosofie. Vooral de zgn. differentiedenkers als Martin Heidegger, Gilles Deleuze en Jacques Derrida ontlenen veel aan Bergson. Zij laten een Bergsoniaans beeld van de tijd als duur zien als grondslaggevende factor bij het maken van een artistieke of filosofische bewering.

De opkomst van een huidig verschijnsel als de digitalisering maakt voor sommige hedendaagse denkers als Brian Massumi en Mark Hansen duidelijk dat men vanuit de interface opnieuw over wat cultuur inhoudt moet gaan nadenken.

Met name de hierbij optredende notie om het lichaam als interface te gaan zien levert enkele zeer bijzondere artistieke, filosofische en wetenschappelijke wendingen op. Hierbij zijn tevens de neurowetenschappelijke ontdekkingen van de afgelopen decennia toonaangevend. Zij hebben tot gevolg dat een voortdurend herformuleren wordt gevraagd ten aanzien van wat en wie we zijn. Met name de voorlopers in dit onderzoek zoals de neurologen Antonio Damasio en Joseph Ledoux resoneren op hun beurt belangrijke elementen uit het denken van Bergson. Maar het belangrijkste punt in de lezing zal de gedachte zijn dat we ons kennelijk al midden in een renaissance bevinden. De wens is dat deze prikkelende lezing daarvoor veel ‘food for thought’ en gesprekstof oplevert. De tijd van het tussen wil daar een nuttige bijdrage aan leveren.

Op donderdag 18 maart 2010 vindt het vervolg van DSR5 / Raoul Teulings plaats bij DE PLAYER, Hillelaan 49D, Rotterdam om 20.30.